حساسیت پوستی کودکان یکی از شایع ترین دلایل مراجعه والدین دارای فرزند خردسال به پزشکان متخصص پوست است. از آنجایی که در این سنین معمولا حساسیت های پوستی مختلف با علائمی تقریبا مشابه مشاهده می شود، نگرانی و مراجعه به پزشک امری کاملا طبیعی و قابل درک است. با این حال باید در نظر داشت که پوست کودک بسیار حساس است و اگر هر از چند گاهی دچار التهاب یا حتی کهیر بشود دور از انتظار نیست. برای آشنایی هر چه بیشتر با این بیماری پوستی قصد داریم در این مقاله مجله سفیر به پنج مورد از شایع ترین انواع حساسیت های پوستی کودکان و درمان آن ها بپردازیم.
-
فهرست مطالب
اگزما
اگزما یکی از شایع ترین انواع حساسیت پوستی کودکان و نوزادان است که معمولا از سه ماهگی آغاز می شود. تحقیقات نشان می دهند که ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد ابتلا به اگزما، به پیش از شش سالگی مربوط می شود؛ به ویژه ۶۰ تا ۷۰ درصد از این موارد در دوران نوزادی رخ می دهد و در حدود ۱۰ درصد نیز تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند. این بیماری با خارش شدید همراه است، حالتی مزمن دارد و ممکن است در دوره هایی بهبود یابد و در مواقعی نیز مجددا عود کند. اگر چه در برخی از کودکان این بیماری پوستی با گذشت زمان بهبود می یابد و در مواردی به طور کامل ناپدید می شود، اما احتمال بازگشت علائم آن پس از دوره های غیر فعال نیز همچنان وجود دارد. اگزما به شکل نواحی قرمز، پوسته پوسته و خارش دار خود را نشان می دهد و در برخی از موارد نیز در این نواحی تاول مشاهده می شود. در صورتی که اگزما طولانی مدت شود، ضخامت پوست افزایش پیدا می کند. علائم این بیماری در سنین مختلف متفاوت است.
علائم اگزما در کودکان و نوجوانان
در کودکان و نوجوانان اگزما معمولا ناحیه هایی همچون گردن، آرنج، مچ دست، مچ پا و پشت زانو که اغلب خم و دچار چین خوردگی می شوند را درگیر می کند. با این حال این بیماری پوستی در صورت تشدید می تواند در سایر نواحی بدن نیز گسترش یابد.
علائم اگزما در نوزادان و شیرخواران
در نوزادان اگزما اغلب پوست سر و صورت، به خصوص گونه ها را درگیر می کند و می تواند نوزاد را بی قرار کند و باعث شود صورت خود را بمالد. در صورت شدیدتر شدن حساسیت پوستی نوزاد، اگزما در سایر نقاط و بدن نیز مشاهده می شود. برای تشخیص قطعی اگزما لازم است پزشک کودک را معاینه کند، اما معمولا نیازی به انجام آزمایش و نمونه برداری نیست.
باورهای نادرست درباره اگزما
عدم آگاهی کافی در مورد حساسیت پوستی کودکان می تواند منجر به ایجاد باورهای غلط درباره اگزما شود و روند درمان بیماری را مختل سازد. بنابراین دانستن نکات زیر در مورد این بیماری می تواند ضروری باشد:
– اگزما یک بیماری مسری یا ناشی از عفونت نیست. با این حال، در صورتی که نواحی مبتلا به اگزما را در حدی بخارانید که منجر به ایجاد زخم شود، می تواند عفونت باکتریایی به وجود آورد.
– بیماری اگزما هیچ ارتباطی با رعایت نکردن بهداشت ندارد و نشانه غفلت والدین نیست. در حقیقت، شستشوی زیاد پوست با شوینده یا صابون می تواند موجب خشک شدن پوست و تشدید بیماری اگزما شود.
– اگزما نتیجه اقدامات مادر در دوران بارداری یا کمبود ویتامین های خاصی نیست.
عوامل ایجاد کننده اگزما در کودکان
برای جلوگیری از حساسیت پوستی کودکان مستعد اگزما، بهتر است از موارد زیر اجتناب نمایید:
– گرمای بیش از حد و تعریق
– خشکی پوست و دهیدراته شدن آن
– حمام حباب دار، صابون و شوینده های قوی
– خاراندن پوست
– استرس روانی
– موراد آلرژی زا مانند گرد و غبار یا موی حیوانات
– عفونت های پوستی باکتریایی یا ویروسی
– لباس های پشمی یا دارای الیاف نایلونی
– نیش حشرات
نحوه درمان اگزما در کودکان و نوزادان
برای درمان حساسیت پوستی کودکان به خصوص اگزما، موارد زیر را رعایت نمایید:
– حداقل روزی 3 تا 4 مرتبه از مرطوب کننده ملایم و بدون اسانس استفاده کنید.
– حتی الامکان از محصولات شوینده بر پایه صابون پرهیز کنید.
– مدت زمان استحمام را به حداقل برسانید و از دوش گرفتن با آب داغ پرهیز کنید.
– از انجام فعالیت هایی که باعث تعریق بیش از حد می شود خودداری کنید و پس از تعریق دوش بگیرید.
– ملحفه، روبالشی و پرده های خانه را هر دو هفته بشویید تا میزان گرد و غبار خانه و فعال شدن حساسیت پوستی کودکان کاهش پیدا کند.
– بر اساس دستورالعمل پزشک از پماد حساسیت پوستی کودکان استفاده کنید. پزشک ممکن است متناسب با سن و شدت اگزمای کودک، داروهای خاصی مانند پماد استروئیدی، آنتی هیستامین ها و آنتی بیوتیک تجویز نماید.
-
عرق سوز شدن
باقی ماندن ادرار و مدفوع در داخل پوشک یکی از دلایل شایع حساسیت پوستی کودکان است و می تواند پوست را متلهب و پوسته پوسته کند. این مشکل معمولا در میان نوزادان 9 تا 12 ماهه مشاهده می شود، اما ممکن است از 2 ماهگی نیز آغاز شود. ایجاد حساسیت پوستی بر اثر استفاده از پوشک می تواند پوست را در ناحیه باسن ملتهب سازد. اما اگر عفونت قارچی باشد، پوست اغلب در نواحی دارای چین ملتهب می شود. به طور کلی، گاهی علائم عرق سوختگی ناشی از پوشک با دیگر حساسیت های پوستی کودکان مشابه است. بنابراین، بهتر است تشخیص قطعی نوع حساسیت را به پزشک اطفال واگذار نمایید.
درمان حساسیت پوستی کودکان ناشی از پوشک
برای درمان عرق سوز شدن نوزاد موارد زیر را رعایت نمایید:
– پوشک را به صورت مرتب عوض کنید و در صورت نیاز، نوزاد را برای چند روز پوشک نکنید.
– طبق دستور پزشک، از پمادهای ضد قارچ یا آنتی بیوتیک استفاده کنید.
– کرم های ضد التهابی تجویز شده توسط پزشک را طبق دستورالعمل استفاده کنید.
– از کرم های مقاوم در برابر رطوبت مانند زینک اکسید استفاده کنید.
– پوست نوزاد را در ناحیه ای که پوشک می شود تمیز و خشک نگاه دارید.
– اجازه دهید پوست با هوا در تماس باشد و نوزاد را پس از خشک شدن پوشک کنید.
– استفاده از صابون و دیگر شوینده های قوی را محدود کنید.
-
کهیر
زمانی که ناحیه ای از پوست کودک قرمز و متورم می شود به معنای آن است که کودک دچار کهیر شده است. اندازه نقاط ملتهب می تواند کوچک یا بزرگ باشد و معمولا با خارش شدید همراه باشد.
دلایل ایجاد کننده کهیر در کودکان
در 80 درصد موارد وجود یک عفونت ویروسی در بدن همانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا، می تواند منجر به ایجاد کهیر حاد در کودکان شود. در این حالت ممکن است کودک به مواد غذایی و داروهای زیر نیز حساسیت داشته باشد:
– غذاهای دریایی
– مغزیجات و آجیل
– شیر گاو
– سویا
– گندم
– تخم مرغ
– داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن
نحوه درمان کهیر در کودک و نوزاد
اگر دلیل حساسیت پوستی کودکان و کهیر آن ها عفونت ویروسی باشد، معمولا پس از 1 تا 2 هفته خود به خود رفع می گردد. اما در صورتی که دلیل اصلی ایجاد کهیر آلرژی به مواد غذایی یا دارو باشد، برای برطرف شدن حساسیت لازم است از مصرف مواد محرک کهیر پرهیز گردد. برای تسریع بهبودی، ممکن است پزشک آنتی هیستامین تجویز کند که یکی از عوارض جانبی آن خواب آلودگی است و جای نگرانی نیست. اگر کودک علائم زیر را نشان داد، دچار حالت خطرناکی به نام آنافیلاکسی شده است و باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید:
– مشکل در تنفس
– ورم شدید صورت
– رنگ پریدگی و سردی پوست
– غش
– استفراغ
-
درماتیت تماسی
این نوع حساسیت پوستی کودکان به دو دسته درماتیت تماسی تحریک کننده و درماتیت تماسی آلرژیک تقسیم می شود و معمولا زمانی رخ می دهد که پوست با مواد خاصی در تماس باشد. در این حالت لایه محافظتی پوست پس از تماس طولانی مدت با محرک ها یا آلرژن ها از بین می رود و منجر به التهاب و خشکی پوست می شود.
عوامل محرک درماتیت تماسی
محرک ها و آلرژن های زیر می توانند منجر به درماتیت تماسی شوند:
– بزاق دهان
– ادرار و مدفوع داخل پوشک
– شوینده لباس
– برخی از مواد غذایی
– گیاهانی مانند پیچک سمی
– لاتکس و محصولاتی مانند بادکنک، اسباب بازی پلاستیکی، دستکش پلاستیکی و پستونک
– فلزاتی مانند نیکل، جیوه و کروم
– بعضی از داروها
علائم درماتیت تماسی
نشانه های درماتیت تماسی معمولا با علائم دیگر حساسیت های پوستی کودکان مشابه است. بنابراین برای تشخیص دقیق نوع بیماری، پیشنهاد می شود به پزشک مراجعه کنید. اما به طور کلی، درماتیت تماسی دارای علائم زیر است:
– التهاب
– قرمزی
– ورم
– حس خارش
– خشکی و پوسته پوسته شدن
– تاول
– حس سوزش
– ضخیم شدن پوست
نحوه درمان درماتیت تماسی در کودکان
در مرحله اول این نوع حساسیت پوستی کودکان ابتدا لازم عامل محرک و آلرژی زا تشخیص داده شود و از تماس پوست کودک با آن جلوگیری شود. سپس باید پوست به طور کامل با شوینده ملایم و آب شسته شود و در صورت تمایل جهت رفع خارش و التهاب تاول ها، از کمپرس سرد استفاده گردد. در صورت عدم رفع علائم حساسیت بهتر است به پزشک اطفال مراجعه شود.
-
راش گرمایی
هوای بیش از اندازه گرم و مرطوب می تواند باعث حساسیت پوستی کودکان شود. در این حالت غدد عرق به علت تعریق زیاد مسدود می شوند و برجستگی های کوچک قرمز رنگی که به تاول یا جوش شباهت دارند بر روی پوست کودک به وجود می آیند. حساسیت معمولا در نقاطی از بدن که پوست چین می خورد یا با لباس در تماس است به وجود می آید. در صورت داشتن تب یا زیاد بودن لباس های کودک، نقاطی مانند گردن، زیر بغل، ناحیه پوشک، کمر و سینه عرق سوز و دچار حساسیت پوستی می گردد.
نحوه درمان راش گرمایی در کودک
این نوع حساسیت پوستی کودکان بی خطر است و پس از خنک شدن هوای اطراف کودک، طی چندین روز رفع می شود. برای بهبود وضعیت پوست باید لباس های اضافه را از تن کودک در بیاورید و از کمپرس سرد استفاده نمایید. پمادهای موضعی می توانند بیشتر باعث بسته شدن غدد تعریق شوند؛ بنابراین، برای رفع این مشکل نیازی به استفاده از داروهای موضعی نیست.
بیشتر بخوانید
نکات مهم در مورد محصولات بهداشتی کودک
بیماری اگزما چیست و چگونه درمان می شود؟
بدون دیدگاه