فواید کلاژن و مواد غذایی حاوی آن

کلاژن نام یک پروتئین سخت است که در محیطی خارج از سلول ها وجود دارد است و از فراوان ترین پروتئین های موجود در بدن به حساب می آید. این پروتئین فیبری و نامحلول، حدودا یک سوم پروتئین های کل بدن را تشکیل می دهد و همانند چسبی است که بافت های بدن را در کنار یکدیگر قرار می دهد. کلاژن همچنین از مهم ترین اجزای تشکیل دهنده پوست، استخوان، دندان، ماهیچه ها، تاندون ها و رباط ها است. این پروتئین، به لطف بهره مندی از خاصیت استحکام بخشی، به افزایش حالت کشسانی پوست کمک می کند و در عین حال وظیفه جایگزینی سلول های مرده پوست را نیز بر عهده دارد. از ویژگی های بارز کلاژن می توان به قابلیت جذب مجدد آن توسط بدن اشاره نمود که این به معنای آن است که این پروتئین می تواند پس از شکسته شدن، مجددا جذب بدن شود. از این خاصیت کلاژن ها در زمینه های مختلف پزشکی و مراقبت های زیبایی بهره گرفته می شود. در ادامه این مقاله قصد داریم تا به انواع کلاژن های موجود در بدن و فواید گوناگون آنها بپردازیم. با ما همراه باشید.

انواع کلاژن

از میان کلاژن های موجود در بدن، چهار نوع آن جزو اصلی ترین ها به شمار می رود که عبارت اند از:

– کلاژن نوع ۱: این کلاژن از بافت فشرده فیبر ساخته شده است و ۹۰ درصد کلاژن های موجود در بدن را تشکیل می دهد. این نوع پروتئین، بافت پوست، استخوان، تاندون، غضروف فیبری، دندان و بافت های هم بند را تشکیل می دهد.

– کلاژن نوع ۲: این کلاژن از بافت های کمتر فشرده فیبر ساخته شده است و در غضروف ها یافت می شود.

– کلاژن نوع ۳: این کلاژن ماهیچه ها و رگ ها را تشکیل داده است.

– کلاژن نوع ۴: این کلاژن در لایه های پوست یافت می شود و نقش مهمی در فرآیند تصفیه دارد.

فواید کلاژن

کلاژن های مختلف فواید گوناگونی دارند. به عنوان مثال نوعی از کلاژن که در درم یا لایه میانی پوست قرار دارد، موجب تشکیل فیبروپلاست ها می شود. این فرآیند که رشد سلول های جدید را در پی دارد، موجب جوان سازی پوست می  شود. به طور کلی برخی از فواید کلاژن به شرح زیر است:

– سلامتی و شادابی پوست

از آنجایی که کلاژن از اجزای اصلی سازنده پوست است، نقش مهمی در کیفیت و بافت پوست دارد. این پروتئین خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می دهد و رطوبت مورد نیاز آن را تامین می کند.

– تحریک پوست برای پروتئین سازی

مطالعات نشان می دهد که مصرف کلاژن، پوست را تحریک به ساخت انواع پروتئین ها نظیر الاستین و فیبریلین می نماید که نقش مهمی در بهبود ساختار پوست دارد.

– کند کردن روند پیری پوست

روند کلاژن سازی در پوست با افزایش سن کاهش می یابد و این امر موجب خشکی و چین و چروک های پوستی می شود. بنابراین مصرف کلاژن می تواند تا حدودی این روند را کند نماید.

– تقویت موها

کلاژن به عنوان یک آنتی اکسیدان با رادیکال های آزاد مبارزه می کند و در نتیجه مانع آسیب رسیدن به فولیکول مو می شود. این پروتئین همچنین با ترمیم پوست سر، از ریزش موها جلوگیری به عمل می آورد. در نهایت کلاژن با تولید اسید آمینه، موهایی سالم و زیبا را برای شما به ارمغان می آورد.

– جلوگیری از پوکی استخوان

کلاژن موجب یکپارچگی غضروف ها می شود و درد مفاصل را تسکین می بخشد. وجود این پروتئین در بدن، پوکی استخوان را به تاخیر می اندازد و به طور کلی خطر ابتلا به اختلالات مفاصل را کاهش می دهد.

– افزایش استحکام ناخن، مو و دندان

کلاژن یکی از اجزای سازنده ناخن، مو و دندان ها است که فقدان آن می تواند موجب پوسته پوسته شدن ناخن ها شود. مصرف کلاژن باعث افزایش استحکام ناخن ها و دندان ها می شود و از ریزش مو جلوگیری می نماید.

عوامل موثر در کند شدن روند کلاژن سازی

مهم ترین عوامل تاثیرگذار در کند شدن روند کلاژن سازی بدن به شرح زیر هستند:

– افزایش سن

با افزایش سن، فرآیند کلاژن سازی در بدن کند می شود و کیفیت آن نیز کاهش می یابد. این امر موجب کم شدن استحکام و انعطاف پذیری پوست می شود که البته تا حدی به ژنیک فرد نیز بستگی دارد.

– استفاده از رژیم غذایی نامناسب

یک رژیم غذایی نامناسب همانند مصرف زیاد شکر، کربوهیدرات و آرد سفید موجب کم شدن کلاژن سازی در بدن می گردد.

– عوامل مخرب محیطی

دسته ای از عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض اشعه فرا بنفش خورشید و هوای آلوده، روند کلاژن سازی را مختل می نماید و در نتیجه موجب پیری پوست می گردد.

– سبک زندگی نامناسب

عادات نامناسب همچون استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی های الکلی از عوامل تاثیرگذار در کاهش کیفیت کلاژن سازی هستند و منجر به چین و چروک زودرس پوستی می شوند.

مواد غذایی حاوی کلاژن

اصلی ترین مواد غذایی حاوی کلاژن به شرح زیر هستند:

– میوه ها

میوه های غنی از ویتامین سی نظیر پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، گریپ فروت، کیوی، پاپایا، انگور سفید، بلوبری، توت فرنگی و تمشک نقش مهمی در کلاژن سازی بدن دارند. مصرف این میوه ها به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آنها، بدن را در مقابل رادیکال های آزاد مقاوم می سازد و از چین و چروک زود هنگام پوست جلوگیری به عمل می آورد.

– سبزیجات

سبزیجات حاوی ویتامین C، K و آنتی اکسیدان هایی نظیر بروکلی، کلم ها، اسفناج، چغندر، بادمجان و گل کلم به فرآیند کلاژن سازی بدن کمک می کنند.

– گوگرد

گوگرد یک ماده معدنی مفید و ضروری برای بدن و منبعی سرشار از کلاژن به حساب می آید. این ماده در مواد غذایی مختلفی همچون موز، مرغ، گوشت اردک، پنیر سویا، نارگیل، پاپایا، سیر و پیاز یافت می شود.

– اسیدهای چرب امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ نقش مهمی در افزایش میزان کلاژن در بدن دارند. ماهی آزاد، ماهی تن، ماهی خال خالی، روغن های گیاهی، گردو، بادام هندی، بادام و خیار از منابع مهم امگا ۳ به شمار می روند.

– سویا

سویا و محصولات حاصل از آن نظیر شیر و پنیر سویا، دارای ترکیبی شیمیایی به نام جنیستئین هستند که قوای بدن را برای ترشح کلاژن بالا می برند.

در نهایت باید بگوییم که مصرف مکمل های کلاژن به زخیره سازی کلاژن در بدن کمک می کنند. همچنین دسته ای از محصولات بهداشتی و مراقبت از پوست نیز حاوی کلاژن هستند. امروزه روش های درمانی مختلف همچون میکرودرم و تزریق کلاژن نیز می توانند تا حدودی روند کلاژن سازی را بهبود بخشند و فرآیند پیری پوست و ایجاد چین و چروک های پوستی را به تعویق بیاندازند.