چرا ویتامین دی بدن کم می شود یا جذب نمی شود؟

ویتامین D یکی از ویتامین های مهم و حیاتی برای بدن است که وجود مقادیر کافی از آن در بدن، برای حفظ سلامت ما ضروری است. ویتامین دی مورد نیاز بدن را می توان به روش های مختلفی تامین نمود که از جمله متداول ترین آنها می توان به قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین اشاره کرد. برخی از اوقات با وجود آنکه افراد رژیم غذایی مناسبی دارند نیز دچار کمبود ویتامین دی می شوند. بر اساس آمارهای منتشر شده، کمبود ویتامین D در میان مردم ایران بسیار شایع است که مجموعه ای از عوامل مانع جذب آن در بدن می شوند. در این مقاله قصد داریم تا به مهم ترین عواملی که مانع جذب ویتامین دی در بدن می شوند بپردازیم. بنابراین اگر شما هم با چنین مشکل دست و پنجه نرم می کنید در ادامه با ما همراه باشید.

دلایل جذب نشدن ویتامین D در بدن

مهم ترین عواملی که مانع جذب ویتامین D در بدن می شوند به شرح زیر هستند:

1. مشکلات گوارشی

برخی از بیماری های گوارشی از جمله کرون، سلیاک و فیبروز کیستیک مانع جذب ویتامین دی می شوند. به طور کلی اگر روده به هر دلیلی سلامتی کافی نداشته باشد، جذب موثر ویتامین دی از طریق غذا یا مکمل ها را با مشکل مواجه می سازد. یکی از اقداماتی که می توان در جهت بهبود سلامت روده انجام داد، مصرف مقادیر مناسبی از پروبیوتیک ها و دریافت این ویتامین از طریق مکمل ها یا رژیم غذایی مناسب است.

بنابراین توصیه می شود که افراد هر چند وقت یک بار با انجام آزمایشات مختلف میزان ویتامین دی بدن خود مورد ارزیابی قرار دهند. در این حالت در صورت کمبود احتمالی این ویتامین در بدن می توان با افزایش میزان مصرف، به جبران مقدار از دست رفته به دلیل مشکلات گوارشی کمک کرد.

2. اضافه وزن

یکی از عواملی که موجب کاهش مقدار ویتامین دی در بدن می شود، چاقی و اضافه وزن است. البته چاقی تاثیری در میزان تولید ویتامین دی در بدن ندارد، اما چربی های موجود در زیر پوست می تواند موجب محبوس شدن ویتامین شود. به همین دلیل است که افراد دارای اضافه وزن به ویتامین D بیشتری نیاز دارند.

از سوی دیگر افرادی که به دلیل چاقی، عمل بای پس معده انجام می دهند نیز مستعد کمبود ویتامین دی هستند؛ زیرا در این عمل بخشی از قسمت های روده کوچک برداشته می شود و جذب این ویتامین را با مشکل مواجه می سازد.

3. تیره بودن رنگ پوست

رنگدانه های پوست یا همان ملانین ها، عامل تعیین کننده در رنگ پوست افراد هستند. بنابراین هر چه میزان ملانین در پوست بیشتر باشد، رنگ پوست نیز تیره تر می شود. پوست تیره توان لازم برای سنتز ویتامین دی از طریق نور خورشید را ندارد. بنابراین اگر جزو افرادی هستید که پوست تیره ای دارند باید ده برابر بیش از سایر افراد دارای پوست روشن در معرض نور خورشید باشید تا ویتامین دی مورد نیاز بدن تان جذب پوست تان شود.

4. عدم استفاده از رژیم غذایی مناسب

افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند و از مواد غذایی حاوی ویتامین دی استفاده نمی کنند، دچار کمبود این ویتامین می شوند. ویتامین دی در برخی از مواد غذایی نظیر تخم مرغ، ماهی، روغن ماهی، لبنیات و سایر محصولات حیوانی یافت می شود که استفاده از آنها به ویژه برای کودکان و افراد مسن که ممکن است بیش از دیگران در معرض کمبود این ویتامین قرار داشته باشند ضروری است. علاوه بر آن، به افرادی که وگان هستند نیز توصیه می شود که برای پیشگیری از کمبود ویتامین دی از مکمل های مناسب استفاده کنند.

5. مشکلات کبدی و کلیوی

بیماری های کبدی و کلیوی هر دو جزو عواملی هستند که مانع جذب ویتامین دی و کاهش آن در بدن می شوند. کبد و کلیه آنزیم هایی تولید می کنند که ویتامین دی را در بدن فعال می کنند. این در حالی است که بر اثر بیماری های کبدی یا کلیوی، سطح این آنزیم ها در بدن کم می شود و در جذب ویتامین D اختلال ایجاد می کند.

6. افزایش سن

یکی دیگر از دلایل جذب نشدن ویتامین دی در بدن افزایش سن است؛ زیرا با بالا رفتن سن توانایی پوست برای تولید ویتامین دی کاهش می یابد و جذب این ویتامین در بدن کم می شود. طی تحقیقات صورت گرفته اگر دو نفر که یکی از آنها جوان و دیگری مسن است به یک اندازه در معرض آفتاب باشند، شخص مسن ۳۰ درصد کمتر از فرد جوان ویتامین D جذب می کند. به همین دلیل افراد مسن نیاز به ویتامین D بیشتری دارند.

7. قرار نگرفتن در معرض نور خورشید

یکی از راه های تامین ویتامین D قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. بر این اساس افرادی که در طول هفته حداقل دو بار در روز در معرض آفتاب قرار ندارند شانس تولید ویتامین D را از طریق نور خورشید از دست می دهند و بدنشان احتمالا با کمبود این ویتامین مواجه می شود.

مصرف بیش از اندازه ویتامین دی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید برخی از تحقیقات نشان می دهد که افزایش مقدار ویتامین D در افراد به ندرت اتفاق می افتد. با اینحال اگر مقدار این ویتامین در خون بیش از حد نرمال شود، می تواند خطرناک باشد و علائم مسمومیت ایجاد کند.

بسیاری از افراد برای جبران کمبود ویتامین دی بدن خود از مکمل ها استفاده می کنند که این کار باید تحت نظر پزشک صورت بگیرد. به طور کلی مصرف بیش از حد این ویتامین می تواند مشکلاتی همچون افزایش کلسیم خون، حالت تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، دل درد، یبوست یا اسهال و پوسیدگی استخوان ها را به همراه داشته باشد.

نشانه های کمبود ویتامین D در بدن

اگر بدن ما به هر دلیلی با کمبود ویتامین دی مواجه شود با مشکلات زیادی روبرو می شود که برخی از آنها عبارتند از: درد و ضعف در ماهیچه ها، سر گیجه و سردرد، ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، مشکلات گوارشی، تعریق زیاد، افسردگی و ریزش مو.

در نهایت باید بگوییم که یکی از ویتامین های لازم و ضروری برای بدن، ویتامین دی است که متاسفانه در کشور ما اکثر افراد با کمبود آن مواجه هستند. ویتامین دی مورد نیاز بدن را می توان با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا مصرف منابع غذایی حاوی این ویتامین تامین نمود، اما با این وجود باز هم برخی از افراد با کمبود این ویتامین مواجه می شوند. به طور کلی عواملی که مانع جذب ویتامین D در بدن جذب می شوند عبارتند از: بیماری های گوارشی، چاقی، رنگ پوست تیره، رژیم غذایی نامناسب، مشکلات کبدی و کلیوی، بالا رفتن سن و دور بودن از نور خورشید. البته اگر قصد داشته باشید که کمبود این ویتامین را با استفاده از مکمل ها جبران کنید حتما باید با پزشک مشورت کنید؛ زیرا مصرف بیش از اندازه این ویتامین خطرناک است و بدن را دچار مسمومیت و مشکلات فراوان می کند.